16 października, 2016

Instrukcje BHP

Instrukcje bhp są w każdym zakładzie pracy jednym z najważniejszych elementów systemu bezpieczeństwa i higieny pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest tworzenie instrukcji bhp, natomiast pracownicy muszą się do nich stosować.

Wprowadzanie w zakładzie pracy instrukcji bhp jest prawnym obowiązkiem pracodawców wynikającym zarówno z Kodeksu pracy (art. 2374 § 2 k.p.), jak i rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r., w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, zwanego dalej rozporządzeniem.
To, jaką treść będzie miała dana instrukcja bhp, zależy przede wszystkim od inwencji
pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy, a także pracowników nadzoru oraz samych pracowników obsługujących maszyny. Należy pamiętać, że powinno się przy tym dokładnie zbadać konkretne stanowisko pracy oraz wziąć pod uwagę sugestie zatrudnionych na nim pracowników.
Instrukcje powinny odpowiednio określać zarówno czynności do wykonania przed rozpoczęciem danej pracy, a także zasady i sposoby bezpiecznego jej wykonywania, jak i czynności do wykonania po zakończeniu tej pracy oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagrożenie życia lub zdrowia pracowników (§ 41 ust. 2 ww. rozporządzenia).
Treść instrukcji bhp, przed jej wdrożeniem, powinna opierać się na sprawdzonych i przyjętych powszechnie metodach pracy. Ponadto trzeba ją skonsultować z możliwie jak najszerszym gronem załogi, a przede wszystkim z pracownikiem służby bhp.
Udostępnianie pracownikom instrukcji stanowiskowych oznacza, że najpierw instrukcję taką należy opracować i stosownie do okoliczności wdrożyć, czyli zapoznać pracownika obsługującego dane urządzenie z jej treścią. Nie ma obowiązku wywieszania instrukcji stanowiskowych, choć stanowi to dość powszechną praktykę.
W dobie Internetu często zdarza się tak, że taka instrukcja rozsyłana jest za pomocą poczty elektronicznej. W takiej sytuacji brak instrukcji przy urządzeniu wcale nie oznacza, że jej treść nie została przekazana do wiadomości pracowników.

Instrukcje niezbędny element bhp
Instrukcje stanowiskowe bezpieczeństwa i higieny pracy należą do podstawowego pakietu zarządzania bezpieczeństwem w zakładzie pracy. Bez udostępnienia tego skutecznego elementu przemawiającego do pracownika, prawdopodobieństwo popełniania pomyłek przez pracownika, zaistnienia zdarzeń potencjalnie wypadkowych wzrosłaby.

Podstawa prawna
Podstawa prawna mówiąca o obowiązku posiadania w zakładzie instrukcji, zasadach tworzenia, zagadnieniach, jakie powinny być ujęte w instrukcji to:

  1. Kodeks pracy art. 2374
  2. Rozporządzenie Ministra Polityki i Spraw Socjalnych z 26 września 1997 w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650 ze zm.) § 41.
  3. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz.U. 2002 nr 191 poz. 1596) § 30.

Tworzenie instrukcji
Instrukcje powinny być tworzone w oparciu o kilka podstawowych zasad:

  • przepisy prawne, szczególnie dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu określonych prac,
  • dokumentację techniczno-eksploatacyjną urządzeń,
  • w oparciu ocenę ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy
  • w oparciu o analizę wypadków i zdarzeń potencjalnie wypadkowych na danym stanowisku pracy, jeżeli miały miejsce,
  • uwzględniając konsultacje z doświadczonymi pracownikami, oraz kadrą nadzoru, opierając się dobrych praktykach bezpiecznej pracy, stosowanych w zakładzie (firmie).

Treść instrukcji
Instrukcje powinny być pisane w sposób prosty zrozumiały dla każdego pracownika.
Przykładowy schemat instrukcji:

  1. Tytuł instrukcji
  2. Uwagi ogólne:
  3. Czynności pracownika przed rozpoczęciem pracy:
  4. Czynności podczas pracy:
  5. Czynności zabronione pracownikowi.
  6. Postępowanie w sytuacjach awaryjnych.
  7. Czynności po zakończeniu pracy.
  8. W przypadku stosowaniem niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych powinno się uwzględnić informacje z kart charakterystyki tych substancji i preparatów.

Dostępność instrukcji
Jednoznacznie w rozporządzeniu o minimalnych wymaganiach bhp przy użytkowaniu maszyn jest określone, iż pracownik powinien mieć możliwość skorzystania z instrukcji. Wywieszanie instrukcji przy maszynach stanowi powszechną praktykę, ale nie jest to obowiązkowe, nie ma szczególnego określenia o miejscu umieszczania instrukcji. Należy spełnić tylko warunek o możliwości skorzystania przez pracownika z instrukcji.